Trong các vùng trồng rau, trồng hoa công nghệ cao hiện nay, không thể phủ nhận sự xuất hiện phổ biến của màng phủ nông nghiệp, bởi vai trò cực kỳ hữu ích của nó.
Màng phủ nông nghiệp ra đời vào những năm 1950. Cho đến nay đã được sử dụng rộng rãi ở khắp mọi nơi sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cây rau quả. Màng phủ nông nghiệp thông thường là sản phẩm nhựa (PE) dẻo, mỏng, chuyên dùng để phủ đất trồng. Sử dụng màng phủ có rất nhiều ưu điểm giúp tăng năng suất và chất lượng cây trồng.
- Hạn chế cỏ dại và giảm tổn thương rễ
Cỏ dại là sinh vật cạnh tranh dinh dưỡng khốc liệt trên đồng ruộng đồng thời là nơi trú ngụ của nhiều loại côn trùng gây hại. Trong khi đó, việc tiêu diệt cỏ dại tiêu tốn nhiều công sức của người nông dân. Màng phủ nông nghiệp giúp ngăn cản ánh sáng làm các hạt cỏ dại trong đất không nảy mầm, cây cỏ không phát triển, từ đó loại bỏ cỏ dại hiệu quả và giảm công làm cỏ đáng kể. Bên cạnh đó, việc nhổ cỏ không thường xuyên giúp cho hệ rễ cây trồng phát triển lành mạnh, không bị tổn thương bởi các tác động cơ học.
Thất thoát hơi nước qua bề mặt đất làm giảm một lượng nước đáng kể giúp nuôi dưỡng cây trồng. Trong khi gần đây hiện tượng hạn khô đã ảnh hưởng đến thời vụ bố trí cây lương thực, rau quả tại nhiều nơi ở nước ta trong cả mùa hè và mùa khô. Màng phủ nông nghiệp có tác dụng làm giảm tốc độ bốc hơi nước, do vậy giữ được độ ẩm đất lí tưởng cho cây hút nước và chất dinh dưỡng đồng thời phân phối đều độ ẩm trong đất. Việc tưới nước trở nên tiết kiệm hơn nhiều.
Màng phủ nông nghiệp có đa dạng màu sắc, phụ thuộc vào nhu cầu trồng trọt của người dân. Các loại màng phủ màu tối và trong suốt có tác dụng làm cho đất ấm hơn, thích hợp thúc đẩy sinh trưởng cây trồng trong thời kỳ đầu. Khi phủ bằng màng màu trắng hoặc màng kim loại hóa, chúng có tác dụng phản xạ nhiệt từ ánh sáng mặt trời giúp làm mát đất hơn. Như vậy với khí hậu nóng như ở nước ta thì nên sử dụng màng màu trắng.
Màng phủ nông nghiệp có nhiều loại màu tùy thuộc vào mục đích canh tác của người sử dụng. Ảnh: sưu tầm internet
- Bảo vệ cây trồng không chạm trực tiếp mặt đất
Khi cách ly cây và đất bởi một lớp màng thì các sản phẩm rau ăn lá hay rau ăn quả có chiều cao thấp gần mặt đất ví dụ dâu tây, dưa hấu, xà lách, cải, tần ô, bắp cải… được giữ sạch, khó bị lây nhiễm sâu bệnh hại từ đất. Điều này giúp cho việc vệ sinh sản phẩm sau thu hoạch dễ dàng đồng thời tăng chất lượng bảo quản sau thu hoạch do hạn chế trứng sâu bám trên sản phẩm.
Bảo vệ chất lượng sản phẩm nhờ lớp ngăn cách của màng phủ nông nghiệp. Ảnh: shutterstock
Sử dụng màng phủ giúp hạn chế hiện tượng nén chặt đất do mưa lớn và nắng xảy ra liên tiếp sau đó. Vùng đất được phủ màng sẽ giàu oxy hơn, thoáng khí và tơi xóp, hỗ trợ hệ vi sinh vật đất phát triển.
Tuy nhiên việc sử dụng màng phủ nông nghiệp cũng có những hạn chế. Có thể kể đến như thời hạn sản phẩm ngắn, nhiều loại màng chỉ sử dụng trong một vụ canh tác hoặc không thể dùng lâu quá một năm. Sử dụng màng phủ làm bằng nhựa polyethylene (PE) rất khó phân hủy, do đó dễ gây ô nhiễm môi trường đất khi xử lý không đúng chỗ. Hiện nay, đang có nhiều sản phẩm màng phủ nhựa phân hủy sinh học đang được nghiên cứu và chế tạo. Loại màng này có tính năng ưu việt là thời gian phân hủy nhanh chóng, người nông dân có thể chôn lấp màng sau kỳ sử dụng, đồng thời nó còn bổ sung trực tiếp các mảnh vật chất, cacbon, vi sinh vật vào đất giúp tăng hoạt động của vi sinh vật và làm giàu các đơn vị nấm.
Rõ ràng việc bảo tồn đất trồng là một trong những mục đích quan trọng cần hướng đến trong việc phát triển sản xuất nông nghiệp bền vững. Việc đầu tư màng phủ nông nghiệp tuy tốn kém nhưng sẽ đem lại hiệu quả tăng năng suất và chất lượng cây trồng trước mắt đồng thời cải thiện chất lượng đất trồng, phục vụ cho mục đích lâu dài.
Link tham khảo
Frontiers | Biodegradable Plastic Mulch Films: Impacts on Soil Microbial Communities and Ecosystem Functions | Microbiology (frontiersin.org)
PLASTIC MULCH FILM – Intergro | Agriculture Mulch Film – Fertilizers – Stakes