Aquaponics là gì?

Aquaponics là sự kết hợp nuôi cá và trồng cây thủy canh cùng lúc nhờ sự vận chuyển nước liên tục từ hồ thủy sản đến khu vực trồng cây. Mô hình aquaponics được đặt tên bởi sự kết hợp của aquaculture (thủy sản) và hydroponics (thủy canh). Trong mô hình này, cá cung cấp dinh dưỡng cho cây nhờ phân thải và cây cung cấp túi lọc nước tự nhiên cho cá nhờ bộ rễ.

Aquaculture (thủy sản)  + Hydroponics (thủy canh) = Aquaponics

Mối quan hệ giữa cá, cây và sinh vật có lợi

Vi khuẩn ni-trat hóa và giun đỏ là thành phần thứ ba không thể thiếu trong mô hình aquaponics. Chúng có nhiệm vụ chuyển hóa amoniac từ phân cá thành ni-trit rồi sau đó là ni-trat, một loại dinh dưỡng cần thiết mà cây có thể hấp thụ.

Sự kết hợp hai hệ thống này vừa mang lại lợi ích chung vừa hạn chế những khiếm khuyết mà mỗi mô hình riêng lẻ gặp phải.

Thành phần tham gia mô hình aquaponics gồm có cá, cây, vi khuẩn, nước và oxy

Các lo lắng khi trồng cây và nuôi cá riêng biệt

Trồng cây trên cạn thường gặp nhiều vấn đề phát sinh như:

• Sâu bệnh tiềm ẩn trong đất
• Nguy cơ nhiều loài động vật gây hại cây trồng như gà, chó, chuột…
• Cỏ dại mọc um tùm
• Tốn nhiều công sức vào làm đất
• Yêu cầu kĩ thuật chăm sóc cây như chế độ tưới tiêu hợp và bón phân định kỳ

Trong khi đó nuôi cá riêng biệt gặp vấn đề lớn về nước:

• Nước dễ bị ô nhiễm bởi phân thải.
• Cá dễ bị bệnh và phải thường xuyên điều trị bằng thuốc hoặc kháng sinh.
• Nước thải của hồ nuôi cá thường được bơm vào các dòng chảy mở như sông, suối gây ô nhiễm nguồn nước địa phương.

Khi áp dụng mô hình aquaponics các lo lắng trên đều được giải tỏa.

• Mô hình aquaponics giúp loại bỏ cỏ dại và các động vật nhỏ tiếp cận vườn.
• Tái sử dụng vật liệu được xem là “lãng phí”. Trong mô hình aquaponics không có nhiều các chất độc hại thải ra môi trường như thủy canh hay nuôi cá riêng lẻ.
• Mô hình aquaponics chỉ sử dụng 1/10 lượng nước so với trồng cây trên cạn hay thậm chí là trồng thủy canh.

Lợi ích của Aquaponics

• Aquaponics là hệ thống sản xuất mang tính hữu cơ. Trong mô hình này người dân không cần thiết sử dụng phân bón bởi vì đã có chất thải cá làm nguồn dinh dưỡng cho cây. Bên cạnh đó nếu sử dụng thuốc trừ sâu bệnh cho cây sẽ gây hại hoặc giết chết cá. Các biện pháp phòng trừ tự nhiên có thể thay thế vừa đạt hiệu quả phòng trừ lâu dài vừa an toàn cho cây, cá và sức khỏe người dùng.
• Thay thế đất bằng nước để trồng cây là một lợi thế loại bỏ sâu bệnh và cỏ dại trong đất.
• Aquaponics giúp tiết kiệm chi phí và thời gian liên quan đến việc phối trộn dinh dưỡng cho thủy canh.

Gợi ý bạn một số loại rau và cá nên trồng trong mô hình aquaponics

Các loại cây nên trồng:

• Một số loại rau xanh ăn lá thường không yêu cầu dinh dưỡng cao khá là phù hợp như
• Xà lách, xà lách xoong
• Cải xoăn, cải thìa, cải bẹ xanh
• Các loại rau húng quế, bạc hà
• Hành lá, hẹ, ngò (mùi)
• Rau dền, rau cải canh lá đỏ, tía tô cũng được tận dụng để màu sắc vườn rau thêm yêu
• Một số loại cây yêu cầu dinh dưỡng cao cũng trồng được nếu thiết lập mô hình chắc chắn, đầy đủ dinh dưỡng. Gồm có cà chua, ớt, dưa leo, bí đao, mướp, đậu hà lan, súp lơ, cải bắp, củ cải, cà rốt…
• Bên cạnh đó, nhiều mô hình đã chứng minh thành công khi trồng một số cây ăn quả như chuối, lựu lùn, cam quýt,…

Các loại cá nuôi cho kết quả tốt:

• Cá rô phi, diêu hồng (rô phi đỏ)
• Cá tra, cá trê
• Cá tai tượng
• Cá chép, cá koi, cá vàng
• Hoặc có thể tận dụng một số loài để làm bể cá cảnh như cá vàng, cá nhám dẹt, cá tetra, cá bảy màu, cá kiếm, cá molly…
• Một số loại giáp xác như cua nhỏ, tôm nhỏ hoặc thân mềm như ngêu, sò cũng được sử dụng.​

Aquaponics đang là xu hướng canh tác tại các khu đô thị

Với diện tích nhỏ bé trên sân thượng, sân sau vườn hay thậm chí góc nhỏ trong nhà, chúng ta đều có thể lắp đặt mô hình aquaponics, rất đơn giản mà tiện nghi. Có thể vừa nuôi cá và trồng rau chỉ trong một hệ thống. Hoặc có thể vừa tận hưởng thú vui nuôi cá cảnh vừa tận dụng không gian trên bể để chăm bón rau sạch cho thu hoạch.