Kỹ thuật lạnh đông đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và bảo quản thực phẩm, đặc biệt là thủy sản, nhờ khả năng giữ gìn chất lượng, dinh dưỡng và kéo dài thời gian sử dụng của sản phẩm. Trong ngành thủy sản, lạnh đông không chỉ giúp duy trì hương vị tươi ngon mà còn bảo vệ thực phẩm khỏi sự phát triển của vi khuẩn và vi sinh vật gây hại.
Trong buổi nói chuyện chuyên đề “Công nghệ chế biến và bảo quản lạnh đông thực phẩm” thuộc học phần “Kỹ thuật lạnh và lạnh đông thực phẩm” diễn giả Nguyễn Lê Mỹ đã chia sẻ cho sinh viên ngành Nông nghiệp và Thực phẩm vai trò của quá trình đông lạnh đối với thực phẩm và các kỹ thuật cũng như quy trình lạnh đông một số loại sản phẩm thực phẩm.
Một trong những lợi ích chính của kỹ thuật lạnh đông là kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm mà không cần dùng đến chất bảo quản hóa học. Thủy sản, với thành phần giàu protein và chất béo, dễ bị hỏng khi bảo quản ở nhiệt độ thường. Lạnh đông giúp giữ cho sản phẩm ở nhiệt độ thấp, ngăn chặn quá trình phân hủy và duy trì chất lượng dinh dưỡng. Điều này không chỉ giúp giảm lãng phí thực phẩm mà còn bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng.
Kỹ thuật lạnh đông còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển thủy sản từ vùng sản xuất đến các thị trường tiêu thụ trên toàn cầu. Thủy sản sau khi được đông lạnh có thể duy trì chất lượng trong thời gian dài, giúp các nhà sản xuất và nhà phân phối linh hoạt hơn trong việc quản lý chuỗi cung ứng. Đồng thời, người tiêu dùng có thể tiếp cận với các loại thủy sản đa dạng, không phụ thuộc vào mùa vụ hoặc địa điểm địa lý.
Quá trình lạnh đông nhanh, thường được gọi là kỹ thuật "đông lạnh nhanh" (IQF - Individual Quick Freezing), là một bước tiến quan trọng trong công nghệ lạnh đông. Kỹ thuật này giúp đông lạnh từng phần tử nhỏ của thực phẩm trong thời gian ngắn, ngăn chặn việc hình thành các tinh thể băng lớn gây hư hại cấu trúc tế bào của thực phẩm. Kết quả là, sản phẩm thủy sản sau khi rã đông vẫn giữ được cấu trúc, hương vị và giá trị dinh dưỡng gần như ban đầu.
Bên cạnh đó, kỹ thuật lạnh đông còn giúp ngành thủy sản giải quyết vấn đề an toàn thực phẩm. Nhiệt độ thấp không chỉ kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn mà còn tiêu diệt một số loại vi khuẩn gây bệnh, như Listeria monocytogenes, thường gặp trong các sản phẩm thủy sản. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể yên tâm hơn về chất lượng và an toàn của thực phẩm mà họ sử dụng.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các thách thức liên quan đến nguồn cung cấp thực phẩm, kỹ thuật lạnh đông cũng đóng góp vào việc giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch. Thủy sản, khi được xử lý và bảo quản đúng cách, không chỉ đáp ứng nhu cầu lương thực trong nước mà còn góp phần quan trọng vào xuất khẩu, mang lại giá trị kinh tế cao cho các quốc gia sản xuất.
Tóm lại, kỹ thuật lạnh đông đóng vai trò thiết yếu trong việc sản xuất và bảo quản thực phẩm, đặc biệt là thủy sản. Không chỉ giúp duy trì chất lượng và giá trị dinh dưỡng, kỹ thuật này còn bảo đảm an toàn thực phẩm và hỗ trợ quá trình phân phối, tiêu thụ một cách hiệu quả. Với những lợi ích vượt trội, kỹ thuật lạnh đông ngày càng được ứng dụng rộng rãi, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp thực phẩm toàn cầu.
ThS. Triệu Tuấn Anh