Nấm hàu thủ có nhiều công dụng quý giá, cả trong ẩm thực lẫn y học. Về mặt dinh dưỡng, nấm hàu thủ chứa nhiều protein, vitamin (như B1, B2, B3, D), khoáng chất (như kẽm, sắt, kali) và các axit amin thiết yếu, giúp cung cấp dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe. Theo y học cổ truyền, nấm hàu thủ có tác dụng cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch. Các nghiên cứu hiện đại cũng chỉ ra rằng nấm hàu thủ có khả năng chống oxi hóa, kháng viêm, và thậm chí có thể hỗ trợ điều trị ung thư và các bệnh về thần kinh. Trong ẩm thực, nấm hàu thủ có vị ngọt thanh và kết cấu mềm mại, thường được sử dụng trong các món súp, xào, nướng, và làm gia vị cho các món ăn chay.

Hình 1. Nấm Hàu Thủ - Tên khoa học: Hericium erinaceus (Nguồn: Vinmec)

Vòng đời của nấm hàu thủ bao gồm các giai đoạn chính từ bào tử, nảy mầm, hình thành thân nấm cho đến trưởng thành. Nấm hàu thủ sinh sản bằng bào tử, được phát tán qua gió hoặc nước. Khi gặp điều kiện thích hợp như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng, bào tử sẽ nảy mầm và phát triển thành hệ sợi nấm (mycelium). Hệ sợi nấm tiếp tục phát triển và tạo thành thân nấm. Quá trình này kéo dài từ 2-4 tuần tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Khi thân nấm trưởng thành, chúng bắt đầu sản sinh bào tử mới, tiếp tục chu kỳ sinh trưởng.

Diễn giả ThS Nguyễn Thị Chu Nga, nguyên là Phó Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Công nghệ Đắk Lắk, hiện đang trình bày và nói chuyện trước sinh viên ngành Nông nghiệp và thực phẩm của Khoa Thực Phẩm - Trường Đại học Đông Á Cơ sở Đắk Lắk. Các bạn sinh viên rất thích thú với bài nói chuyện của bà, vì thông tin về nấm hàu thủ không chỉ mở rộng kiến thức chuyên môn mà còn mang đến những lợi ích thực tiễn cho nghề nghiệp trong tương lai. Buổi chia sẻ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất, công dụng và tiềm năng kinh tế của nấm hàu thủ, từ đó có thể áp dụng vào thực tiễn và phát triển nghề nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm.

Hình 2 - Sinh viên ngành Nông nghiệp & ngành Công nghệ Thực phẩm tặng hoa cho diên giả Nguyễn Thị Chu Nga

Việc sản xuất nấm hàu thủ yêu cầu quy trình kỹ thuật chặt chẽ. Đầu tiên, giống nấm được chọn lựa kỹ càng từ các cơ sở uy tín. Sử dụng mùn cưa, rơm rạ hoặc các loại chất nền khác để làm giá thể trồng nấm, giá thể được khử trùng và ủ để đảm bảo không có vi khuẩn gây hại. Giống nấm sau đó được gieo vào giá thể và đặt trong các phòng ươm có kiểm soát độ ẩm, nhiệt độ và ánh sáng. Trong quá trình này, việc duy trì điều kiện môi trường ổn định để nấm phát triển tốt là rất quan trọng. Sau 2-3 tháng, nấm hàu thủ trưởng thành và có thể thu hoạch.

Nấm hàu thủ có thể được chế biến thành nhiều sản phẩm khác nhau. Nấm tươi có thể được bán trực tiếp hoặc sử dụng ngay trong các món ăn. Ngoài ra, nấm còn được sấy khô để bảo quản lâu dài và tiện lợi trong việc vận chuyển. Sản xuất các sản phẩm chiết xuất từ nấm hàu thủ như bột nấm, viên nang, hoặc dịch chiết để sử dụng trong y học và thực phẩm chức năng cũng là một hướng đi quan trọng. Bên cạnh đó, nấm hàu thủ được chế biến thành các món ăn đóng gói như súp, mì, hoặc snack, giúp người tiêu dùng dễ dàng sử dụng.

Qua bài nói chuyện của ThS. Nguyễn Thị Chu Nga cho thấy nấm hàu thủ là một loại nấm quý giá với nhiều đặc điểm và công dụng vượt trội. Việc sản xuất và chế biến nấm hàu thủ không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn đóng góp vào việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Với những tiến bộ trong công nghệ và kỹ thuật trồng trọt, nấm hàu thủ hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển và trở thành một nguồn tài nguyên quan trọng trong tương lai cho nền nông nghiệp thực phẩm, đặc biệt là tại Tây Nguyên. 

ThS. Triệu Tuấn Anh